Onze mensen: ontmoet Sebastian Klijnsma

directeur en steward bij Kaarsenmakerij Dipam

Als bedrijfsjurist stak Sebastian Klijnsma veel tijd en energie in het maken van dingen die kapot zijn. Langzaamaan ontdekte hij echter dat hij zijn werk te ver van de realiteit af vond staan. Hij begon zich af te vragen hoe we ons als mensen tot elkaar verhouden en hoe dat eruit ziet in de dingen die we maken. Sebastian kwam erachter dat hij zich liever bezighoudt met het maken van producten die een meerwaarde hebben en juist energie bijdragen in plaats van dat ze gebaseerd zijn op de angst om tekort te komen. Dit vraagt om een andere manier van werken: kleinschaliger, transparanter en eerlijker. Het gaat hierbij om duurzame relaties, lange termijnvisies, vertrouwen en vooral om samenwerken. Hoe kunnen we samen voor de aarde en elkaar zorgen? Via een ouder op het schoolplein van de vrije school kwam Sebastian uiteindelijk bij kaarsenmakerij Dipam in Driebergen terecht, waar hij deze idealen dagelijks in de praktijk probeert te brengen.

We treffen hem op een maandagochtend in december in de kaarsenmakerij. Speciaal voor ons is Sebastian vandaag naar Driebergen gekomen want normaal werkt hij altijd thuis op maandag. In het kleine fabriekje midden in een woonwijk ruikt het heerlijk naar bijenwas. De prachtige en natuurlijke kaarsen krijgen alle tijd om te drogen en hard te worden voor ze vervolgens ingepakt worden. We krijgen een rondleiding en uitleg over het ambacht, de machines en het handwerk. Het valt ons op dat alles in het bedrijf met liefde en aandacht gedaan wordt: het dompelen, de controles, het inpakken. Alles krijgt de tijd om tot een mooi eindproduct te komen. En er wordt heus wel eens geknoeid en er zit heus wel eens een misvormde kaars tussen, maar die wordt vervolgens weer omgesmolten tot een nieuwe kaars. Als dat niet duurzaam is!

Bevlogen vertelt Sebastian ons alles over bijenwas, grondstoffen, het maken van de kaarsen zelf, samenwerken, zijn visie op een allesomvattende bedrijfsvoering en zijn plannen en wensen voor de toekomst van Dipam. Met veel plezier luisteren we, laten we ons inspireren en nemen we alle mooie producten in ons op. Met de minuut wordt onze liefde voor de producten van Dipam groter en worden we enthousiaster!

Dipam

Bij Dipam maken ze sinds 1983 op ambachtelijke wijze bijenwaskaarsen van hoogwaardige kwaliteit. In de biologische en antroposofische wereld zijn ze een begrip en de kaarsen worden dan ook in meer dan veertien landen verkocht. Het bedrijf werd opgezet om ex-verslaafden weer deel te laten nemen aan de maatschappij. Door ze zinvol werk te laten doen, konden ze weer op het goede spoor terecht komen. Het maken van kaarsen bleek een uiterst geschikte manier om werkervaring en sociale vaardigheden op te doen: het gaf de deelnemers zelfvertrouwen. Een Tibetaanse monnik die eens langskwam gaf het de naam Dipam, wat licht dat niet kan doven betekent.

Nog steeds houdt Dipam aan haar eerste idealen vast. De kaarsen bestaan nog steeds alleen uit natuurlijke materialen van hoogwaardige kwaliteit, met veel liefde en aandacht worden ze gegoten en gedompeld en er wordt alle tijd genomen om tot een mooi en kwalitatief eindproduct te komen. Het bedrijf biedt daarnaast nog steeds werkervaringsplaatsen aan en de kaarsen worden ingepakt door gehandicapten die zo een zinvolle dagbesteding hebben.

Ik vraag me bij iedere keuze die ik maak af, wat is het beste voor ons als bedrijf?

Sinds anderhalf jaar staat Sebastian aan het roer. Hij is dan wel de directeur maar noemt zichzelf liever steward van Dipam en dit past precies bij bezielde visie die hij heeft. Bij steward owned companies staat namelijk niet winstmaximalisatie centraal, maar juist de bedrijfsmissie en het uitvoeren daarvan. Als steward is Sebastian verantwoordelijk voor de koers van Dipam en heeft hij de formele zeggenschap in handen, maar het uitgangspunt blijft zorg dragen voor de organisatie. “Dit vraagt een heel andere manier van economisch denken als ondernemer.” legt Sebastian uit. “De motivatie om iets aan te passen of ontwikkelen is altijd intrinsiek. Ik vraag me bij iedere keuze die ik maak af, wat is het beste voor ons als bedrijf? Het bedrijf is niet van mij maar van zichzelf en daarom probeer ik te doen wat goed is voor iedereen. Ik ben hier steward zolang als dat goed is.”

Frisse wind

En goed is dat tot nu toe zeker. Sinds Sebastians komst zijn er de nodige veranderingen en moderniseringen doorgevoerd. Door de invoer van een centraal systeem is er een duidelijk overzicht van de voorraden, kunnen bestellingen sneller uitgeleverd worden aan klanten en is er minder administratie nodig. Zo ligt de focus meer op het kaarsen maken en kan er nauwkeuriger gewerkt worden. In plaats van seizoenswerk met het hoogtepunt in de winter, worden er nu het hele jaar door kaarsen gemaakt. “De voorraden zijn op orde waardoor we het nu een stuk rustiger hebben deze maanden.” beaamt Sebastian.

Ook hebben de kaarsen een nieuw jasje gekregen. De verpakkingen zijn duurzamer geworden door het gebruik van kraftpapier. Daarnaast hebben ze door de foliedruk met goud een aantrekkelijkere uitstraling. De kaarsen komen door hun nieuwe wikkels nog beter tot hun recht en zien er prachtig uit. Een warm feestje om te geven en te krijgen!

Het is belangrijk kritisch te kijken naar wat je toekomt. Een goede balans vinden in het samenwerken is van belang.

Voor het team van Dipam wordt ook goed gezorgd. De sfeer in de kantine van Dipam is gemoedelijk en de medewerkers geven later enthousiast uitleg over hun werk en taken. Tijd en aandacht in je collega’s stoppen vindt Sebastian belangrijk. Hij kan zelf nog geen volledig salaris uit zijn werkzaamheden halen, maar dat doet er voor hem nu ook niet toe: een goede basis, daar streeft hij naar. “Het is belangrijk kritisch te kijken naar wat je toekomt. Een goede balans vinden in het samenwerken is van belang. Daar zijn we nog niet helemaal uit, we blijven zoeken en onderzoeken wat voor ons werkt.”

Van mei tot en met oktober is dan het hoogseizoen en is het echt aanpoten: “we draaien dan driedubbele uren!” en is er geen tijd voor pauze bij. Ondanks de drukte blijft het financieel spannend. Een startende onderneming heeft een lange aanloop nodig. “Het is moeilijk in te schatten hoe het zich verder gaat ontwikkelen, maar we werken er in ieder geval keihard voor om een mooie winkel neer te zetten.”

Sleipnircoöperatie

Samenwerken doet Dipam ook op andere manieren. Zo is zij samen met 21 andere bedrijven onderdeel van Sleipnircoöperatie. Door anders naar de economie te kijken en niet door druk van aandeelhouders de hoogste winst na te moeten streven, kunnen deze bedrijven zich richten op waar het in de kern van een onderneming om gaat: het leveren van een goed product of zinvolle dienst, waarbij rekening gehouden wordt met alle betrokkenen zoals medewerkers, leveranciers en klanten maar ook de aarde. Zo kunnen deze bedrijven duurzame verbindingen maken voor een prijs die voor iedereen goed is.

Op deze manier ontstaat een gezonde en harmonieuze economie waarin iedereen deelneemt en een eerlijk deel ontvangt. “Zo kunnen we elkaar als ondernemers kortlopende leningen geven zonder tussenkomst van een bank en alles wat daarmee gepaard gaat. In de zomer heb ik bijvoorbeeld een tekort terwijl ik in de winter overvloed heb. Bij een aangesloten biologische strandtent is dat net andersom. Dan is het mooi als we elkaar zo kunnen helpen en ondersteunen.” aldus Sebastian. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat Sebastian in het bestuur van de coöperatie zit. “Er is genoeg geld, we moeten alleen op zoek naar een nieuwe balans en harmonie.”

We moeten proberen zo transparant mogelijk te zijn in de dingen die we doen. Zo zorgen we voor elkaar en gunnen we het elkaar ook.

Transparantie Volgens Sebastian is transparantie hierin het sleutelwoord. “We moeten terug naar een samenwerking op basis van vertrouwen. Daarin moeten nog veel stappen gezet worden. We moeten proberen zo transparant mogelijk te zijn in de dingen die we doen. Zo zorgen we voor elkaar en gunnen we het elkaar ook. Door transparant te zijn over wie je bent, kunnen we allemaal een eerlijke boterham verdienen. We moeten het met elkaar doen, waardoor we een betere kwaliteit kunnen garanderen en samen gezonder op deze aarde kunnen leven.” Deze inspirerende visie ervaren we ook tijdens het gesprek met Sebastian. Hij is open over cijfers, waar Dipam haar grondstoffen vandaan haalt, maar ook over wat er binnen het bedrijf nog beter kan en wat zijn plannen zijn voor de toekomst.

Zo zou het transport nog duurzamer kunnen. “Het zou geweldig zijn als we alles met fietskoeriers zouden kunnen doen.” Maar ook zou Sebastian meer transparantie willen van zijn bijenwasleverancier over waar de bijenwas nu precies vandaan komt. Het liefst zou hij de was direct bij de imkers inkopen maar daarvoor wordt er helaas nog te veel met de was geknoeid.

Toekomstvisie

Om Dipam toekomstbestendig te maken en een bredere basis te geven, is Sebastian op zoek naar andere producten die het bedrijf zou kunnen maken. Zo worden er sinds kort al theelichtjes van koolzaad gemaakt en is hij aan het experimenteren met een hoge kaars van koolzaad. Genoeg ideeën dus, zoals ook blijkt uit andere nieuwe producten zoals de do-it-yourself food wraps (een herbruikbaar alternatief op aluminium- en plasticfolie). Hoe Dipam zich verder gaat ontwikkelen, zal de toekomst uitwijzen. Met Sebastian als steward weten we in ieder geval zeker dat dit vol enthousiasme, openheid en respect voor elkaar en de aarde gedaan zal worden.

Over deze tekst

De eigentijdse biologische supermarkt Bio bij Jansen deelt graag achtergrondverhalen met haar klanten. Via haar nieuwsbrief laat de winkel hen daarom kennis maken met de mensen achter het bedrijf, degenen die het werk in de winkel mogelijk maken. In de blogs 'Onze mensen' laat Bio bij Jansen zien wat zij doen en wat hen drijft.